Nieuwe inzending P-NUTS Awards 2015: 7de inzending P-NUTS Awards 2015: “Ecopower”
Website: http://www.ecopower.be
Naam inzender: Daan Creupelandt
Categorie: Mooiste Ondernemersinitiatief Award, Mooiste Coöperatie Award

Beschrijving:

Ecopower is een Belgische hernieuwbare energiecoöperatie met drie concrete doelstellingen:

1) Ecopower ontwikkelt projecten voor hernieuwbare energie.
Ecopower haalt burgerkapitaal op en gebruikt die middelen om te investeren in projecten voor hernieuwbare energie. Op die manier worden de coöperanten mede-eigenaar van de windturbines, de zonnecellen, de waterkrachtinstallaties, etc. Een aandeel kost 250 euro en staat telkens vast voor een periode van 6 jaar. Dat laatste doen we om plotse fluctuaties in ons kapitaal te vermijden. Aandeelhouders krijgen 1 stem op de algemene vergadering, ongeacht het kapitaal dat ze hebben ingebracht. Omdat Ecopower een erkende coöperatie is, wordt het jaarlijks dividend per aandeel beperkt tot 6%. De rest van de winst wordt dan opnieuw geïnvesteerd in het maatschappelijk doel van de onderneming. Vandaag is Ecopower eigenaar van 14 windturbines (Eeklo, Gent, Gistel, Essen-Kalmthout, Asse, Waimes, Tournai and Mesnil), 3 waterkrachtinstallaties (Overijse, Rotselaar, Schoonhoven), 1 installatie voor biomassa (Eeklo) en 323 decentrale PV installaties. Onze installaties produceerden afgelopen jaar zo’n 46 miljoen kWh groene stroom. Sinds 2014 runnen we ook een fabriek die ecologisch verantwoorde houtpellets produceert.

2) Ecopower levert stroom aan haar coöperanten.
Sinds 2006 levert Ecopower 100% groene stroom aan haar coöperanten. Als mede-eigenaar van de productie-installaties krijgen zij het recht om de groene stroom tegen een voordelig tarief terug te kopen van de coöperatie. In 2012 leverde Ecopower 94 miljoen kWh. 49% daarvan werd opgewekt met de eigen installaties. De resterende 51% werd aangekocht van lokale installaties waar Ecopower geen eigenaar van is. Uiteraard zien we er dan nauw op toe dat de stroom hernieuwbaar is. Onze coöperanten kunnen sinds kort ook houtpellets kopen die geproduceerd worden in onze pelletsfabrief in Ham. In 2013 leverde Ecopower stroom aan zo’n 40.000 Vlaamse gezinnen. Dat stemt overeen met 1,5% van de Vlaamse markt.

3) Ecopower promoot rationeel energiegebruik en coöperatief ondernemerschap.
Ons motto luidt: “het groenste kilowattuur, is een uitgespaard kilowattuur”. Daarmee geven we aan dat we energie-efficiëntie belangrijk vinden. Ecopower helpt haar coöperanten om minder te verbruiken via de telefoon en via een uniforme prijs per kilowattuur. Op die manier wordt elke besparing ook financieel beloond. Daarnaast probeert Ecopower het coöperatieve bedrijfsmodel te promoten.

Context en/of korte geschiedenis:

Ecopower werd als coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid opgericht op 18 oktober 1991. In een eerste fase werden er leningen verstrekt die aangewend werden voor de bouw of restauratie van kleine waterkrachtcentrales. Er werd een deel van het benodigde geld geleend voor 4 projecten met een gezamenlijk vermogen van 130 kW. Deze leningen werden terugbetaald. De financiering gebeurde van bij het begin bewust door het samenbrengen van eerder kleine geldsommen van zo veel mogelijk gemotiveerde aandeelhouders.

In de loop van 1995 kwam er een openbare aanbesteding voor het windmolenpark van Zeebrugge. Ecopower cvba zette een ruime fondsenwerving- en informatiecampagne op. Het gezamenlijk bod van Ecopower en Ecowatt strandde echter op de derde plaats, na dat van Interelectra en Electrabel. Daarna werd het stiller rond Ecopower. Het klimaat was er niet echt naar om veel te ondernemen. Dat geldt niet alleen voor Ecopower: in heel Vlaanderen werden er tot 1998 weinig nieuwe projecten voor hernieuwbare energie opgezet.
De initiatiefnemers van Ecopower zetten daarom in 1996 samen met onderzoeksinstellingen, hogescholen en vzw’s de vzw Organisatie Duurzame Energie (ODE-Vlaanderen) op om via informatie en lobbywerk een economisch kader voor hernieuwbare energie in Vlaanderen te creëren. In de nasleep van internationale klimaatafspraken veranderde het energielandschap. Daardoor kreeg Ecopower een nieuwe adem: de mogelijke realisatie van projecten kwam plotseling veel dichterbij. Drie belangrijke factoren maakten deze vernieuwing mogelijk: vanaf 1 juli 1998 keerde de overheid voor elke kWh groene stroom een extra ‘groene frank’ uit. Dat betekent dat wie groene stroom produceert daarvoor een basisvergoeding van ongeveer 3 c€/kWh ontving, plus 5 c€ ‘groene franken’. De federale overheid voerde deze regeling in om hernieuwbare energie te stimuleren. Ondertussen is dit systeem vervangen door een Vlaamse regeling op basis van groenestroomcertificaten. Met dezelfde bedoeling werden de elektriciteitsleveranciers door de Vlaamse overheid verplicht om tegen 2004 hun aandeel hernieuwbare energie op te trekken tot 2%. Dit aandeel hernieuwbare energie wordt jaarlijks verhoogd. De leveranciers moeten bewijzen dat ze aan deze plicht voldaan hebben door het inleveren van groenestroomcertificaten. De boete liep op tot c€ 12,5 per kWh als deze norm niet gehaald werd. In 2012 werd de boete verlaagd tot c€ 11,8. Vanaf 2013 zal de boete slechts c€ 10,0 bedragen. Door het groeiend milieubewustzijn en dankzij allerlei sensibiliseringscampagnes, ontstond er bovendien einde jaren ‘90 maatschappelijk meer interesse voor hernieuwbare energie.

In 1999 kende Ecopower een definitieve doorstart en wordt de coöperatie weer volop actief. De motor voor de doorstart was het windenergieproject in Eeklo. Ecopower kwam daar als eerste uit een gunningsprocedure van de stad en kon haar eerste windenergieproject ontwikkelen. In juni 2001 werden de eerste twee windturbines van 1,8 MW in Eeklo in gebruik genomen, in februari 2002 volgde een derde windturbine, van 600 kW, eveneens in Eeklo. In juni 2003 werd de kleine waterkrachtcentrale in Overijse in gebruik genomen.

Eveneens in 2003 werd begonnen met het leveren van groene stroom aan de coöperanten van Ecopower. In juli 2004 werden drie kleine waterkrachtcentrales in Vlaams-Brabant aangekocht: de molen van Rotselaar, de Sluismolen in Leuven en de molen van Hoegaarden. In juni 2005 werd het windpark van 22 MW rond het Kluizendok in de haven van Gent opgestart. Ecopower heeft 20% van dit windpark in handen. In december 2006 werd er een motor op pure plantaardige olie in Eeklo in gebruik genomen. Het is een warmtekrachtkoppeling (WKK) waarbij de warmte die vrijkomt bij elektriciteitsproductie nuttig wordt gebruikt om het gebouw van de technische dienst van de stad Eeklo te verwarmen. In 2010 werd ook de kringloopwinkel van Eeklo op dit warmtecircuit aangesloten. In 2013 werd beslist om deze WKK stil te leggen omdat de gasprijzen zo laag zakten dat het project niet meer rendabel was. In mei 2007 gaat de windturbine langs de autosnelweg in Gistel in bedrijf. Ecopower bezit 33% van deze turbine van 2,3 MW. In 2007 en 2008 worden 300 kleine zonnecelleninstallaties geplaatst bij coöperanten. Van 2009 tot 2011 werden een 60-tal zonnecelleninstallatie geplaatst op scholen in samenwerking met WWF. In 2010 en 2011 werd geïnvesteerd in 3 windparken in Wallonië (Waimes, Tournai/Dour en Houyet) in samenwerking met de Waalse hernieuwbare-energiecoöperaties Emissions Zéro, Moulin du Haut Pays, Courant d’Aair en O’Manne Celeste. Ecopower neemt in totaal 4 windturbines van deze parken voor zijn rekening. In 2011 werden in Eeklo twee bijkomende windturbines van 2,3 MW in gebruik genomen. In 2012 en 2013 werd bijkomend geïnvesteerd in wind en zon. Eind 2013 is Ecopower eigenaar van 12 windturbines, 3 kleine waterkrachtcentrales, 1 installatie voor biomassa en 322 installaties met zonnecellen.

Het aantal coöperanten van Ecopower bleef tijdens in de eerste jaren beperkt tot minder dan 50 personen. Pas bij de oprichting van de windturbines in Eeklo in 2001, en de bijhorende wervingscampagne, die startte in 2000, steeg het aantal coöperanten. Na de vrijmaking van de elektriciteitsmarkt in 2003 is dat aantal sterk blijven stijgen. Eind 2013 telde Ecopower 47.419 coöperanten. Na de algemene vergadering van 2007 beperkte de raad van bestuur het maximaal aantal aandelen per persoon tot 50. Dit diende enerzijds om de instroom van nieuw kapitaal te limiteren en anderzijds om te voorkomen dat een substantieel deel van de aandelen in één portefeuille zou kunnen terecht komen. Naar aanleiding van de wetswijzigingen – die in werking traden op 17 mei 2014 en betrekking hebben op de vrijstelling van de prospectusplicht – besliste de raad van bestuur om het aantal aandelen te beperken tot maximum 20 aandelen per belegger. Dat komt neer op een maximale investering van 5.000 euro per coöperant. Omdat de totale tegenwaarde van de aanbieding minder dan 5.000.000 euro bedraagt én de uitgifte beperkt blijft tot maximum 5.000 euro per belegger kan Ecopower zich als erkende coöperatie beroepen op de vrijstelling op de prospectusplicht.

Organisatievorm:

Ecopower is een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid. Naast ons juridisch statuut geven we ook invulling aan de 7 coöperatieve basisprincipes:
1. Open en vrijwillig lidmaatschap
2. Democratisch beheer door de leden via het principe van “één persoon, één stem”
3. Economische participatie van de leden via de aandeelhoudersstructuur
4. De coöperatie blijft autonoom en onafhankelijk
5. De coöperatie vormt en informeert leden en publiek
6. De coöperatie werkt samen met andere coöperatie (vb. ODE NL, De Windvogel, …)
7. Coöperaties zijn nauw betrokken bij de gemeenschap en streven naar maatschappelijke waardecreatie

Financiering:

Ecopower streeft naar financiële autonomie. Dat betekent dat de project maximaal met eigen vermogen (burgerkapitaal) worden gefinancierd. Op dit ogenblik lukt dat aardig. Ecopower telt zo’n 50.000 coöperanten die samen ruim 50 miljoen euro hebben geïnvesteerd in een hernieuwbare toekomst. Om te voorzien in kortlopende betalingsbehoeften maakt Ecopower soms gebruik van externe financieringsbronnen. Dergelijke bankleningen worden telkens zo snel mogelijk afgelost zodat de projecten in handen van de burger blijven.

Ecopower haalt een aanzienlijk deel van haar middelen uit de marktwerking. We ontwikkelen projecten voor hernieuwbare energie en verkopen de groene stroom aan onze coöperanten. Op die stroomlevering maakt Ecopower geen winst. De Vlaamse overheid geeft steun aan producenten van hernieuwbare energie via een systeem van groenestroomcertificaten.

Ten slotte is Ecopower ook betrokken bij een aantal Europese projecten die tot doel hebben om hernieuwbare energie, energie-efficiëntie en het coöperatieve bedrijfsmodel te promoten binnen de Europese lidstaten.

Professionaliteit:

Ecopower telt op dit ogenblik zo’n 50.000 coöperanten. Ze zijn allen mede-eigenaar van projecten voor hernieuwbare energie. Ecopower is eigenaar van 14 windturbines, 3 waterkrachtinstallaties, 1 installatie voor biomassa, 323 PV-installaties en een pelletsfabriek. Onze installaties wekken jaarlijks zo’n 50 miljoen kWh groene stroom op. De pelletsfabriek heeft een maximale productiecapaciteit van zo’n 40.000 ton pellets per jaar.

Sinds 2006 leveren groene stroom van “eigen kweek” aan zo’n 40.000 Vlaamse gezinnen. Dat is goed voor zo’n 1,5% van de Vlaamse particuliere markt. We leveren die stroom uitsluitend aan onze coöperanten. We leveren jaarlijks zo’n 100 miljoen kWh groene stroom. 50% komt van onze eigen projecten, de resterende 50% kopen we aan van lokale projecten waarvan het duurzaam karakter gegarandeerd wordt.

Ecopower telt op dit ogenblik zo’n 27 werknemers. Zij worden allemaal betaald.

Aantrekkingskracht:

Tot op heden is Ecopower nooit bewust op zoek gegaan naar nieuw klanten. Nieuwe coöperanten vinden ons vaak via vrienden, familie of kennissen. De meeste coöperanten vinden ons echter via de vergelijkingstest die aangeboden wordt door de Vlaamse Regulator voor de Gas- en Elektriciteitsmarkt (VREG). Vooral bij gezinnen die relatief weinig verbruiken (en/of zonnecellen op hun dak hebben), komt Ecopower als goedkoopste leverancier uit de bus.
Onze ervaring is dat burgers veel positiever staan t.o.v. projecten voor hernieuwbare energie wanneer ze de kans krijgen om mede-eigenaar te worden van de projecten. Dat is precies wat ze bij Ecopower kunnen doen. Wij moedigen iedereen aan om mede-eigenaar te worden van de lokale projecten en te delen in de winst. Bovendien krijgen onze aandeelhouders zeggenschap via het democratisch principe van “één persoon, één stem”.

Exploitatie:

Verkoopprijs (incl. BTW) = 0,21 euro per kWh
Eigen productie = 50 miljoen kWh
Aankoop uit lokale duurzame projecten = 50 miljoen kWh

Omzet = 25 miljoen euro
Kosten = 24 miljoen euro
Winst van het boekjaar = 990.000 euro
Uitgekeerde winst = 964.915 euro

Regio:

Ecopower heeft uitsluitend projecten in België. De groene stroom leveren we uitsluitend aan de Vlaamse gezinnen. We hebben enkel een leveringsvergunning voor de Vlaamse markt. Om klant te worden, moet men minsten één aandeel kopen.

Energiebron en techniek:

Zon – aankoop = 18,5 % = 21.896MWh
Zon – eigen productie = 1,5 % = 1.414 MWh
Wind – aankoop = 21,5 % = 21.126 MWh
Wind – eigen productie = 50 % = 49.034 MWh
Biomassa – aankoop = 7,5 % = 7.260 MWh
Biomassa – eigen productie = 0 % = 6 MWh
Waterkracht – aankoop = 0,5 % = 662 MWh
Waterkracht – eigen productie = 0,5 % = 509 MWh

Kennisdelen:

Ecopower neemt deel aan verschillende Europese projecten. REScoop 20-20-20 is een Europees project waarin we startende burgerinitiatieven rond hernieuwbare energie begeleiden. In het kader van dat project nam Ecopower het initiatief om REScoop.eu op te richten, de Europese federatie voor burgers en coöperaties voor hernieuwbare energie. Binnen dit lerend netwerk willen we onze kennis en ervaring delen met startende coöperaties.

Overtuig de jury:

Ecopower biedt een schitterend antwoord op NOT IN MY BACKYARD. Door burgers de kans te bieden om rechtstreeks mede-eigenaar te worden van de productie-installaties voor hernieuwbare energie delen ze niet alleen in de lasten, maar ook in de lusten. Hernieuwbare energie wordt HUN energie die ze – zo leert onze ervaring – op een rationele manier gaan gebruiken. Op dit ogenblik overtuigden we al 50.000 burgers van ons model, nu enkel jullie nog!