Naam van het project: Aardwarmtenetwerk Pijnacker

Initiatiefnemer: Ammerlaan The Green Innovator/Ammerlaan Real Estate BV

Categorie: InnovatieNetwerk – Nieuwe Nuts Award & ABN AMRO – Mooiste ondernemersinitiatief Award

1. Beschrijving Project
Ammerlaan The Green Innovator is een glastuinbouwbedrijf uit Pijnacker met ruim 4 ha glas waar duurzame CO2 neutrale groene tropische planten worden geteeld. Verwarming van het bedrijf vindt plaats vanuit een aardwarmtebron die in 2010 is aangelegd. Het water wordt gewonnen op 2.100 meter diepte en heeft een temperatuur van 70 graden Celsius.

Om de broncapaciteit optimaal te benutten is in 2010 een distributienetwerk naar 6 afnemers aangelegd. Het gaat hier om een scholencomplex, sporthal, fitnesscentrum en zwembad en 2 glastuinbouwbedrijven. Dankzij de aardwarmte worden alle afnemer duurzaam verwarmd, maar er is nog ruimte voor extra afnemers.\

2. Doel

Doel van Ammerlaan The Green Innovator is om voor de verwarming van het bedrijf onafhankelijk te worden van fossiele brandstoffen waarbij de capaciteit van de bron optimaal benut wordt. Omdat de capaciteit van de bron hoger is dan de eigen warmtebehoefte, zijn er 6 andere bedrijven aangesloten op de aardwarmtebron en zij worden ook duurzaam verwarmd. Hiermee is Ammerlaan het eerste glastuinbouwbedrijf in Nederland dat aardwarmte levert aan de bebouwde omgeving.

Met de huidige aangesloten bedrijven wordt er op jaarbasis 3,6 miljoen kuub gas bespaard wat overeen komt met 6.400 ton minder CO2 uitstoot. Er zijn nog meer bedrijven in de directe omgeving die graag aangesloten willen worden en daarmee kan de besparing in de CO2 uitstoot oplopen naar 10.100 ton CO2 per jaar. Dankzij de besparingen in de CO2 uitstoot levert Ammerlaan CO2 neutrale groene tropische potplanten.

Aardwarmte is goed voor het milieu, maar ook bevorderlijk voor de bedrijfszekerheid van de afnemers. De prijs voor gas vertoonde de afgelopen jaren een grote fluctuatie en de verwachting is dat deze door een stijgende energiebehoefte sterk zal stijgen. Dankzij aardwarmte is de prijs voor warmte voor de komende jaren gefixeerd.

3. Context, planning

Redenen voor het aardwarmteproject waren de teelt van een nog duurzamer product en een stijgende gasprijs. Ammerlaan voldoet aan het Milieukeur Label, maar wil nog verder gaan met betrekking tot het milieu en een CO2 neutraal product leveren.

In 2007 kostte een kuub aardgas 20 cent. In de loop van 2008 liep de gasprijs op naar 40 cent/kuub en op dat moment is besloten om de mogelijkheden van aardwarmte te onderzoeken. Het jaar 2009 is gebruikt voor de voorbereidingen van het project. In de periode februari-juli 2010 zijn beide bronnen gerealiseerd. De periode juli-september is gebruikt voor de aanleg van het distributienetwerk naar en de aanpassing van de verwarmingsinstallaties van het Stanislas college en het sport en zwembadcomplex De Viergang. Vanaf oktober startte de warmtelevering en in december en februari 2011 zijn 2 glastuinbouwbedrijven aangesloten. Naast het eigen bedrijf zijn er nu 6 afnemers binnen een straal van 500 meter van de bronnen.

Het jaar 2011 zal gebruikt worden voor de optimalisatie van de benutting van de broncapaciteit. Daarbij vinden er gesprekken plaats met tuinders, maar er wordt ook gekeken naar de verwarming van enkele flats in de buurt van het bedrijf.

4. Organisatiestructuur

Het initiatief bestaat uit leverancier/investeerder en afnemers/investeerders. De bron en het distributienetwerk tot en met de warmtewisselaars bij de afnemers zijn eigendom van Ammerlaan Real Estate BV. Ammerlaan Real Estate BV is firmant in het glastuinbouwbedrijf Ammerlaan The Green Innovator. Ammerlaan Real Estate BV en The Green Innovator exploiteren samen de bronnen.

Voor de aanleg van het distributienetwerk en de aanpassingen bij de afnemers is er nauw samengewerkt met de gemeente Pijnacker-Nootdorp namens de sporthal, de besturen van het Stanislas college en Zwembad De Viergang en de ondernemers van Fitnesscentrum De Viergang. De afnemers zijn direct betrokken bij de technische invulling van het project als investeerder in aanpassingen van de eigen installaties en de contractvoorwaarden van de warmtelevering, want hun energiekosten mogen niet hoger worden dan op basis van gas.

Het succes van het innovatieve project is afhankelijk van samenwerking, omdat het hier gaat om het eerste project waarbij laagwaardige aardwarmte wordt geleverd aan de bebouwde omgeving. Tijdens innovatieve projecten ontstaan regelmatig problemen, die alleen door open overleg en samenwerking kunnen worden opgelost.

5. Bron

De energiebron is aardwarmte gewonnen op een diepte van 2100 meter met een temperatuur van 70 graden Celsius.

6. Technische schets

De aardwarmtebronnen bestaan uit twee leidingen die naar een waterhoudende zandlaag op 2100 meter diepte zijn geboord. De uiteinden bevinden zich bovengronds circa 10 meter uit elkaar op het perceel van Ammerlaan Real Estate BV aan de Nootdorpseweg 15 te Pijnacker. Op 2100 meter diepte bevinden de uiteinden van de putten zich 1500 meter uit elkaar, omdat afgekoeld water eerst opgewarmd moet worden, voordat het weer naar boven wordt gepompt. Het opgepompte water is extreem zout en mag niet de verwarmingssystemen van de afnemers in. Naast de uiteinden van de bronnen is een technische ruimte gebouwd. Via warmtewisselaars in deze ruimte wordt de aardwarmte overgedragen naar het verwarmingssysteem van het glastuinbouwbedrijf van Ammerlaan en wordt opgeslagen in een buffer van 1800 kuub. Vanuit deze buffer worden de afnemers via het distributienetwerk verwarmd. Elke afnemer heeft zijn eigen warmtewisselaar en via deze wisselaar wordt de warmte uit het distributienetwerk onttrokken. Het distributienetwerk is dus gescheiden van de verwarmingssystemen van de afnemers.

7. Investering en exploitatie

De totale investering in het aardwarmteproject is ruim 7 miljoen euro geworden, maar voor optimalisatie zijn aanvullende investeringen noodzakelijk. De exploitatie van de bronnen is in handen van Ammerlaan Real Estate BV en Ammerlaan The Green Innovator. (handelsnaam van Ammerlaan Grond- & Hydrocultuur VOF)

8. Overtuig de jury

Ammerlaan heeft het lef getoond om in economisch zeer woelige tijden een risicovolle investering te doen in een zeer innovatief project. Bij de start van het project waren zaken zoals de broncapaciteit (hoeveelheid water per uur en de temperatuur van het water) onzeker en dit risico kon niet volledig afgedekt worden. Daarnaast is dit het eerste aardwarmteproject in Nederland met warmtelevering vanuit een glastuinbouwbedrijf aan de bebouwde omgeving. Hoewel er voorbeelden van stadsverwarming zijn, is deze techniek te duur voor de schaalgrootte van dit project. Daarom moest er gezocht worden naar nieuwe technieken. Daarbij komt dat de verwarmingssystemen van de afnemers ingesteld waren op hoogwaardige warmte. Proefondervindelijk zijn hun systemen aangepast naar laagwaardige warmte. Om de aardwarmte optimaal te benutten gaat het retourwater van de afnemers door de vloerverwarming in de kassen van Ammerlaan om verder uit te koelen.

Ondanks de betrokkenheid van ambtelijke instanties is het project binnen 2 jaar gerealiseerd, wat zeer snel is en de grote inzet van alle betrokken partijen onderstreept. Dankzij dit project ontstaat een aanzienlijke besparing van de CO2 uitstoot met voorlopig 6.400 ton per jaar en dat kan verder oplopen. De vervolgstappen zijn inmiddels gestart