Naam van het project: Zuiderlicht

Initiatiefnemer: Yolanda Sikking, Ronald van Oijen, Pauline Westendorp en Frank Boon

Categorie: Mooiste Idee Award

1. Beschrijving

Het doel is dat burgers, bedrijven en instellingen in Metropoolregio Amsterdam wonen, werken en zich verplaatsen op lokale duurzame energie. De energiekosten van de 1 miljoen huishoudens (2,3 miljoen inwoners) in Metropoolregio Amsterdam bedragen nu minimaal €2 miljard per jaar. In 10 jaar wordt €20 miljard uitgegeven. Bedrijven en instellingen geven minimaal een zelfde bedrag uit aan energie. Als we dat miljardenbedrag investeren in duurzame energie en energiebesparing creëren we veel lokale banen, schone lucht en een vaste energieprijs voor allen. Door middel van deze gebiedsgerichte aanpak, ter grootte van de Metropool Amsterdam, maken we de energietransitie met vele lokale initiatieven. Energiecooperatie Zuiderlicht start een coöperatie voor en door bewoners, bedrijven en organisaties.

Daarin trekken we op met zo’n 300 vergelijkbare initiatieven in Nederland. In de regio zijn bijvoorbeeld afgelopen jaren Amsterdam Energie, NDSM Energie, Calorie, Bergen Energie. Wij krijgen Kippen en de Green Business Club gestart en start binnenkort een energieinitiatief in de Weteringbuurt.

Zuiderlicht ziet lokale energiebedrijven niet als concurrerend maar juist aanvullend en zoekt de samenwerking met hen, het bedrijfsleven en de overheid om haar missie te verwezenlijken. Het zou prachtig zijn als dit in 2028 gelukt is. Onder het motto, meedoen is belangrijker dan winnen.

2. Context

Het initiatief tot Zuiderlicht komt van energie- en communicatieprofessionals die wonen en/of werken in de IJsbaanpadbuurt en op Zuidas. We werken voor overheid, woningcorporaties en bedrijfsleven. Zuiderlicht is een initiatief van burgers, bedrijfs- en overheidsmensen!

Wat we misten was een eenvoudige handelingsperspectief voor energiegebruikers: wij bieden nu de mogelijkheid een handtekening te zetten waarop staat “ik word lid, ik teken hier en alles wordt geregeld”. We verleiden mensen vervolgens op een speelse, vrijblijvende manier om meer te betekenen voor de energietransitie. Aan het IJsbaanpad in het Olympisch gebied in Amsterdam Zuid liggen zo’n 180 woonboten. Sinds 2006 zijn veel bewoners bezig met schone energie. Inmiddels heeft zo’n 25 procent van de bewoners zonnepanelen op het dak. Vee bewoners hebben ook zonneboilers, maken gebruik van warmtepompen, houtpellets, of doen bewust aan energiebesparing.

De verontwaardiging is groot, dat schone energie al lang kan en dat in onze Metropool Amsterdam toch veel uitstoot is van fossiele brandstoffen uit vervoermiddelen, gebouwen en energiecentrales. Wij ademen onnodig fijnstof in. De longen van onze kinderen schijnen een kwart kleiner te zijn dan ze zouden kunnen zijn. De techniek om op schone energie over te gaan is er klaar voor. En het gebied is groot genoeg om energie op te wekken voor de bewoners en bedrijven. Het geld is beschikbaar. Het gaat alleen om de wil om over te stappen op een maatschappij waar we alles doen op schone energie.

3. Organisatiestructuur

Energiecooperatie Zuiderlicht. De cooperanten zijn het hoogste beslisorgaan in de cooperatie, komen jaarlijks in twee vergaderingen bijeen. We verwachten dat een deel zeer actief zal zijn, een ander deel nauwelijks. Het dagelijks bestuur is verantwoordelijk voor de oprichting en de exploitatiefase. De Raad van Toezicht controleert het dagelijks bestuur 2 maal per jaar en stelt de jaarrekening vast. Hierin zitten opbouwend kritische mensen met kennis in een relevant vakgebied

Zuiderlicht verwerft zelf energie-apparatuur zoals zonnepanelen en delen van windmolens in eigendom. En bijvoorbeeld een FLIR infrarood camera voor energielekfoto’s. Studenten worden ingezet voor werving, netwerk en organisatie.

Kernwoorden van de organisatie: transparant, eenvoud, samen. Er wordt gewerkt vanuit 5 “loketten” in de buurt: 1 of 2 op de Zuidas, IJsbaanpad 64a, SOOZ en het Groen Gemaal in het Sarphatipark.

4. Financiering

Business model. Je bent cooperant voor €250 incl BTW per aandeel. Deze betalen met deze bijdrage de energie-apparatuur en de overhead. Als je cooperant ben mag je ook energie geleverd krijgen. Het rendement op de energie installaties wordt na aftrek van de overhead uitbetaald aan de cooperanten. Max 7% rendement per jaar.

Maximaal 10 sponsors ondersteunen de opstartfase met een gift van €5.000. Er is geen sprake van overheidssubsidie. Wel wordt ingezet op “bedrijfssubsidie” zoals de EnergieInvesterings. Aftrek, VAMIL en MIA bij de aanschaf van energie-apparatuur.

5. Professionaliteit

Het bestuur wordt betaald (maximaal €45 ex BTW per uur) vanaf het moment dat dit mogelijk gemaakt wordt doordat energie of materiaal geleverd wordt aan cooperanten, of eerder als dat mogelijk is gemaakt door sponsors van Zuiderlicht. Zodra de noodzaak er is, worden professionals ingehuurd of aangenomen.

De energie wordt in eerste instantie niet met een eigen leveringsvergunning geleverd. We maken een propositie voor onze klanten om energie van Greenchoice, VEC, Anode, Qurrent of DE Unie geleverd te krijgen, Met deze partners maken we een contract waarin onze cooperanten gezamenlijk over kunnen stappen naar een andere partij.

6. Aantrekkingskracht

Onze belangrijkste communicatie gaat van mens tot mens. Op vergaderingen, buurtbijeenkomsten en via via zullen we de meeste cooperanten vinden. Onze eerste flyer is gereed. “Zuiderlicht, schone energie van lokale bronnen. Wilt u energie van een bedrijf uit onze buurt? Een energiebedrijf dat winst aanwendt voor een mooiere wereld? En wilt u ook liever minder dan meer geld uitgeven aan energie? Dan hebben we goed nieuws: vanaf juni 2013 levert coöperatie Zuiderlicht schone energie uit onze buurt”. Kosten hiervoor een kleine €500 ex BTW. Deze delen we uit op buurtbijeenkomsten en bij persoonlijke gesprekken, per actieve maand krijgen we ongeveer 50 geïnteresseerden erbij. Het doel is 200 cooperanten eind 2013 en 3.000 eind 2016.

7. Exploitatie

De begroting is van €65.000 incl BTW in het eerste jaar van operatie en €750.000 incl BTW in het vierde jaar. 200 cooperanten die elk € 250 betalen zorgen voor een beschikbaar budget van €50.000. Met 3 sponsors die elk €5.000 betalen erbij komen we op € 65.000.

De uitgaven gaan voornamelijk besteed worden aan energieopwekkende en besparende apparatuur en de opstart van de organisatie

8. Regio

De Metropoolregio is een bestaand samenwerkingsverband van 36 gemeentes en de provincies Noord-Holland en Flevoland. Energiecooperatie Zuiderlicht start vanuit onze woonwijken en ons werkterrein Zuidas, Olympisch gebied.

9. Energiebron en techniek

Zonnepanelen, zonneboilers, wind, energiebesparende isolatie, hotfill, warmteterugwinning en dubbel glas.

10. Kennis delen

Alle kennis is open source beschikbaar, via site of opvraagbare documenten of middels lezingen. Soms zal het een maand of drie duren voordat we het beschikbaar stellen, als dat om tactische redenen noodzakelijk is. Dat staat ook in de statuten.

11. Overtuig de jury

Wij willen de Awards niet winnen. Wij zijn buiten mededinging. Twee van de initiatiefnemers van Zuiderlicht organiseren de Awards. Omdat we het belangrijk vinden de energietransitie vaart te geven door kennis te delen en onszelf zichtbaar te maken in het P-NUTS boek schrijven we ons toch in.

Wij geloven in een gebiedsgerichte energietransitie, zoals het prachtige energielandschap op het eiland Samso ons liet zien. CE Delft onderzocht de mogelijkheid voor een energieneutrale Metropool Regio Amsterdam (MRA: route naar energieneutraliteit, juni 2011) En de conclusie is “het is mogelijk”.

Wij zijn voor een gebiedsgerichte aanpak zo groot als onze Metropool, maar wel vanuit de kracht van de eindgebruikers. Wij bepalen zelf met welke techniek we onze buurt of ons bedrijventerrein het best van schone energie kunnen voorzien. Dat is de sleutel tot energietransitie. Niet top down, niet bottum up, maar samen, vooruit!

In 2028 zeggen we: “met alle collega’s van alle energie-initiatieven, met burgers, gemeentes, instellingen en bedrijven is de energietransitie veel sneller gerealiseerd dan iemand het ooit had gedacht”.

12. Beeldmateriaal