Loading ...Naam van het project: Eerste Cradle to cradle woning van Nederland
Initiatiefnemer: Jouke Post en Petra Reijnhoudt
Categorie: Rabobank Mooiste Burgerinitiatief
1. Beschrijving
Een woning geheel opgezet volgens de principes van Cradle to Cradle. De drie principes van C2C worden allen toegepast in het ontwerp. Alle materialen zijn vrij van gif, alle energie wordt door de woning zelf opgewekt middels pv cellen, zonneboiler en bodemwarmte en de biodiversiteit wordt gestimuleerd. De woning is een energieplus woning. Naast de energie voor de woning moet het ook de energie voor de elektrische fietsen en een elektrische auto kunnen opwekken.
2. Context
Jouke Post is als architect en hoogleraar in Eindhoven al lang actief met duurzaam bouwen en hergebruik van materialen. Een voorbeeld is de xx kantoor in Delft dat na 20 jaar (gemiddelde duur van een kantoorgebouw) weer geheel afgebroken kan worden en hergebruikt. Jouke Post merkte dat er veel over C2C werd gepraat, dat er wel materialen werden getest maar nooit een heel gebouw. Met de eersteC2CgebouwNL wil hij een totaalvisie voor duurzaamheid realiseren waar eigen energieopwekking gecombineerd is met aandacht voor de omgeving en zinvol materiaalgebruik.
3. Organisatiestructuur
Het project is een persoonlijk initiatief van Jouke Post en Petra Reijnhoudt. Zij hebben samenwerking gezocht met Frido van Nieuwamerongen van Arconiko architecten. Gezamenlijk hebben ze het gehele plan uitgewerkt, het bestemmingsplan laten aanpassen,,de adviseurs, installateur, leveranciers en aannemer er bij betrokken en de bouw begeleid. Met C2Clabxx hebben de ontwerpers de materialen uitgezocht die pasten binnen het cradle to cradle principe. De installatieopzet is sterk gekoppeld aan het ontwerp en is ook door het ontwerpteam uitgedacht. De PV panelen zijn al voor de start van de bouw door de initiatiefnemers aangeschaft via de actie Wij-Willen-Zon. Met de installateur ABM is het basisconcept verder uitgewerkt.
4. Financiering
Het project is grotendeels door de initiatiefnemers zelf bekostigd. De architecten- en advieskosten zijn zelf gedragen evenals de kosten van de aannemer en installateur. Enkele bedrijven hebben de materialen tegen gereduceerd tarief geleverd in ruil voor bekendheid via publiciteit in de media. Om zelf maximale keuzevrijheid te behouden is eerst het ontwerp gemaakt en de materialen geselecteerd en is daarna met de leveranciers overlegd over hun bijdrage. Er is ook bewust geen (overheids)subsidie aangevraagd. voor het project om zelf de keuzevrijheid te behouden.
5. Professionaliteit
De woning is een particuliere woning en is bedoeld als stimulans en voorbeeld voor andere woninginitiatieven. Het project is opgezet door een professioneel team van architecten, constructeurs en C2C-adviseurs die gezamenlijk het project hebben uitgewerkt en voltooid. Het gehele proces heeft circa 4 jaar geduurd. Naast aanpassing van het bestemmingsplan heeft vooral het zoeken naar de juiste materialen en het uitwerken van het installatiesystemen veel tijd gevergd. De woning moest gerealiseerd worden voor een concurrerend budget, vergelijkbaar met een regulier vrijstaande woning. Uitgangspunt voor de extra voorzieningen om het huis energieplus te krijgen was dat het binnen 8 jaar terugverdiend moest kunnen worden om interessant te zijn als referentiewoning.
6. Aantrekkingskracht
Met het project willen we aantonen dat de principes van C2C ook voor een totaal gebouw toe te passen zijn.
Het project wekt veel interesse van zowel de vakwereld als de publieke media. Het ontwerp en de uitvoering is al in menig tijdschrift gepubliceerd. Naast publieksbladen als Metro hebben veel vakbladen (Cobouw, Ingenieur, Architectenweb) aandacht aan de bouwfase besteed. Het blad Stedebouw &Architectuur heeft een special om de woning uitgegeven. Ook is tijdens de uitvoering een blog bijgehouden. Binnenkort informeren we de media met beeld en uitleg over het eindresultaat en hopen we de eerste resultaten over het energieverbruik te kunnen verspreiden. Lokaal wordt het plan in de plaatselijke media in de publiciteit gebracht. Hiermee willen we bewoners interesseren voor de 2e fase van ons project, een buurtje van circa 15 woningen waar bewoners zelf invloed hebben in het ontwerp van de woning. Uitgangspunten voor deze buurt is C2C, energieplus, hoog comfort en een sterke samenwerking van de bewoners.
Internationaal is er ook veel aandacht. Energieplus en C2C zijn ook in de ons omringende landen belangrijke onderwerpen en het is in veel landen duidelijk dat Nederland in ieder geval een voorloper is op C2C gebied. Op energiegebied is dit niet zo maar daarom is het goed te tonen dat er wel degelijk initiatieven zijn. We zullen daarom ook internationaal aandacht besteden aan dit initiatief.
7. Exploitatie
De bouwkosten van de woning is marktconform en te vergelijken met een gemiddeld vrijstaande woning voor circa 1200 euro/m2. De extra kosten voor de installaties bedragen circa 35.000 euro inclusief BTW.
- energieopbrengsten: berekend met een besparing van 4.500 euro per jaar.
- Geschatte terugverdientijd: 8 jaar.
Het verbruik van de woning wordt vanaf 1 februari 2013 dagelijks gemonitord. De eerste ervaringen kunnen we na een kwartaal met geïnteresseerden delen. Met de geplaatste slimme meter op een goed zichtbare plek in de woning kan het verbruik dagelijks goed bijgehouden worden. Daardoor kan snel gereageerd worden als de uitkomsten afwijken van de verwachtingen. In de eerste weken bleek dit al nodig. Zowel de pv-cellen als het bodemsysteem bleken niet optimaal aangesloten.
8. Regio
De woning is gerealiseerd in Bergschenhoek, gemeente Lansingerland, net boven Rotterdam. De tweede fase, een wijk van circa 15 woningen zal ook in Lansingerland gebouwd worden. Met de gemeente is al een stuk grond aan de rand van de ecologische zone overeengekomen en samen met Era Contour zullen wij dit vervolg realiseren. In dit vervolg wordt nog meer de nadruk gelegd op woonplezier en comfort om te onderstrepen dat duurzaamheid geen inleveren van kwaliteit is. Na Lansingerland willen we het concept ook in andere delen van Nederland realiseren, steeds met de bewoners opdat de betrokkenheid met de wijk vanaf het begin groot is. (betrokkenheid versterkt de effectiviteit van het concept).
9. Energiebron en techniek
De essentie van de visie van de eerste cradle to cradle woning is dat een goed energie ontwerp start bij een slim en mooi ruimtelijk ontwerp. Een goede oriëntatie, relatie met de omgeving, verdeling van de ruimten, gebruik van overstekken en een hoge isolatie zorgen er voor dat een minimale hoeveelheid energie gebruikt behoeft te worden. Pas als het ontwerp geoptimaliseerd is kan gekeken worden naar de ideale mix van installatietechnieken. In deze woning is gekozen voor:
- 44 m2 pv cellen, aangeschaft met de actie wij-willen-zon. Zij wekken 5000 KWH per jaar op. Hiermee kan alle benodigde elektra voorzien worden plus de benodigde extra energie voor de warmtepomp.
- 4 m2 zonnecollectoren welke zorgen voor de opwekking van het warme water.
- 4 putten van 35 meter diep. Hier wordt de warmte uit de bodem gehaald en benut voor de verwarming van de woning middels vloerverwarming.
- De woning is goed geïsoleerd (Rc >5, driedubbel glas) en het ontwerp is zo opgezet dat er veel gebruik gemaakt wordt van passieve energie.
- Er wordt bewust geen gas gebruikt. In het landelijke gebied is geen gasaansluiting en gebruik maken van propaangastanks past niet in de opzet van C2C.
- De ventilatie is volledig gebaseerd op natuurlijke trek (zoals gebruikelijk in traditionele woningen.) Het energieverbruik van de ventilatievoorzieningen is daarom nul.
10. Kennis delen
Vanaf het begin van het project is er veel energie gestoken om de kennis te delen met geïnteresseerden. Wij hechten er belang in zowel de vakwereld als het algemene publiek te interesseren voor onze visie en proberen daarom ook beide groepen te bereiken. Gelukkig hebben tijdens de bouw niet alleen de vaktijdschriften maar ook publieke tijdschriften aandacht besteed aan het project. Ook de lokale media is een aandachtig volger van het project. Gedurende de bouw hebben wij diverse rondleidingen gehouden. Het publiek kon in 2012 tijdens de Dag van de Architectuur de woning bezoeken en een rondleiding volgen. Voor instellingen als Booosting en TU Delft zijn aparte rondleidingen georganiseerd. Jouke Post en Frido van Nieuwamerongen hebben het afgelopen jaar veel lezingen gegeven over de principes van de woning. Op beurzen zoals Building Holland (RAI), voor onderwijs als de TU eindhoven en Hogeschool Rotterdam en bij manifestaties als het duurzaamheidsymposium van Materia. In de meer recente lezingen verschuift de aandacht naar een buurtgewijze opzet omdat daar een nog grotere duurzaamheidwinst te behalen is. Onze inzet is er op gericht de opgedane kennis te verspreiden en een voorbeeldproject te zijn voor de woningbouw van het komende decennium.
11. Overtuig de jury
Cradle to cradle (C2C) is een geïntegreerde visie op duurzaamheid. Niet gebaseerd op het verminderen van de nadelige gevolgen van de huidige systemen maar een weg naar een wezenlijk nieuw systeem gebaseerd op,oneindige, circulaire principes. Een boeiende theorie maar in de bouw nog weinig voorzien van praktijkvoorbeelden. De eerste C2C woning van Nederland is een van de eerste pogingen om een totaalopzet voor een woning te maken waar alle aspecten van C2C in verwerkt zijn. In onze aanpak staat het ontwerp centraal en willen we laten zien dat een uitgebalanceerde energiepluswoning ook een zeer plezierige, comfortabele en mooie woning kan zijn. Duurzaamheid betekent hier niet inleveren, maar beter leven, zonder energie van buiten. Dit is niet alleen een stimulans voor de woningbouw in Nederland maar ook voor Europa en de rest van de wereld. Met deze woning kan Nederland laten zien dat er waardevolle initiatieven genomen worden op het gebied van duurzaamheid en energieopwekking. De woning heeft een voorbeeldfunctie en krijgt in ieder geval een vervolg in een wijk in Lansingerland. Hier kunnen wij de opgedane kennis toepassen op een grotere schaal met nog meer mogelijkheden voor decentrale energieopwekking en duurzaamheid.
12. Beeldmateriaal
