Naam van het project: Duurzaam Diekendamme

Initiatiefnemer: Ad Phernambucq

Categorie: Mooiste Overheids/instellingsinitiatief

1. Beschrijving

Diekendamme is geen bestaand dorp maar het duurzame dorp van de toekomst. Welk dorp uit de gemeente Borsele wordt duurzaam ‘Diekendamme’? Dat was in 2012 de uitdaging voor 9 dorpsteams: maak samen met de bewoners van je dorp een duurzaam dorpsplan met concrete projecten voor de korte en lange termijn. Drie dorpsteams werden genomineerd voor de hoofdprijs van 50.000 euro. Meer dan 60 concrete projectideeen kwamen boven drijven. Dorpen werken nu samen aan de uitvoering. Er komt een lokale energiecooperatie, een gezamenlijke inkoopactie voor zonnepanelen, een biodiversiteitsplan voor dorpsgroen, een groentetuin waarin bejaarden en schoolkinderen samenwerken, een lokale ruilmunt en nog meer. Samen met de lokale ondernemers worden plannen gemaakt voor verduurzamen van de bestaande woningen.

2. Context

Het project is in 2011 ontstaan vanuit een initiatief van een groep ondernemers (Duurzame Bedrijvennetwerk Borsele, inmiddels ‘Land van Borsele’) de gemeente Borsele en het Zeeuws Klimaatfonds. De drie partijen vonden elkaar, inspireerden elkaar en kwamen tot een heel nieuwe aanpak: de vorming van het meest duurzame dorp in Europa moest van onderaf tot stand komen, vanuit de bevolking zelf. Die energie is gemobiliseerd en heeft tot verrassende resultaten geleid. Het model ‘Diekendamme ‘wordt nu uitgerold in andere delen van Zeeland. Een bedrijf stelde de hoofdprijs van 50.000 beschikbaar, gemeente Borsele en het Zeeuws Klimaatfonds zorgden voor de projectleiding en de financiering.

3. Organisatiestructuur

Er is sprake van een samenwerkinmgsverband van gemeente, ondernemers en het Zeeuws Klimaatfonds. Er is een overkoepelende stichting gevormd onder de naam ‘Land van Borsele’. De dorpsteams en de nog formeel te vormen energiecooperatie krijgen hun eigen organisatiemodel.

4. Financiering

Het project Duurzaam Diekendamme is als pilotproject uitgevoerd met financiële inbreng van de gemeente Borsele, de provincie Zeeland, Interreg EU, Zeeuws Klimaatfonds en bedrijven.

5. Professionaliteit

De projectleiding is uitgevoerd door de gemeente Borsele en bureau AdFair. Bureau AdFair is gespecialiseerd in maatschappeijke projectontwikkeling voor duurzame ontwikkeling. De dorpsteams bestaan uit vrijwilligers die een beroep kunnen doen op de expertise va de projectleiding en de deelnemende bedrijven.

6. Aantrekkingskracht

In 2012 was er nog sprake van een pilotproject binnen de gemeente Borsele. Het project heeft veel aandacht in de media gekregen. Elke inwoner van de gemeente Borsele kent het project. De ambitie is om het model in heel Zeeland uit te rollen. Daarvoor loopt overleg met verschillende provinciale instanties. Er zijn voor andere gemeente al verschillende presentaties verzorgd.

7. Exploitatie

Dit is nog niet van toepassing

8. Regio

Het pilotproject is uitgevoerd in de gemeente Borsele. De uitrol, die nu gestart is heeft betrekking op heel Zeeland.

9. Energiebron en techniek

Op dit moment krijgt zonne-energie de meeste aandacht in het project. PV is een bereikbare techniek voor particulieren en bedrijven. Er ligt een voorstel om alle basisscholen in de gemeente te voorzien van een groot PV-systeem.

Een bijzondere techniek is de BioRotor die afvalwater lokaal kan zuiveren. Met deze techniek zijn langepersleidingen (en de energie die dat kost) niet meer nodig en kan het water in de omgeving blijven.

Er liggen ook voorstellen voor een kleine getijcentrale in twee haventjes aan de Westerschelde. Dit is door leerlingen van een technasium bedacht en uitgewerkt.

10. Kennis delen

Kennis delen vindt op verschillende niveau’s plaats. Aanvankelijk was het een wedstrijd van dorp tegen dorp waarbij elk dorpsteam zo min mogelijk kennis deelde met andere dorpen. In de uitvoeringsfase werken de dorpen nu samen en worden gezamenlijke thema-avonden georganiseerd en kennis uitgewisseld.

Op het niveau van de projectleiding wordt de kennis gedeeld met andere gemeenten in Zeeland en met provinciale organisatie op het gebied van milieu, duurzaamheid en leefbaarheid. Er ligt een plan voor een symposium.

11. Overtuig de jury

Er is in Borsele – dat landelijk toch vooral bekend is van de kerncentrale – een uniek initiatief van de grond gekomen waarin dorpsbewoners zich met tientallen inzetten voor de leefbaarheid en de verduurzaming van hun dorp(en). Met name de koppeling tussen leefbaarheid en duurzaamheid blijkt een gouden formule om mensen te mobiliseren en samen te laten werken aan projecten die ze zelf belangrijk vinden. Dit vanonder-af-proces is in gang gezet door een goede samenerkinmg tussen gemeente, bedrijfsleven een maatschappelijke organisaties als het Zeeuws Klimaatfonds.

12 Beeldmateriaal

Handleiding duurzaam dorp versie 6 met plaatjes