Nieuwe inzending P-NUTS Awards 2015: 3de inzending P-NUTS Awards 2015: “Bos in Kagera Tanzania, niet bij bomen alleen”
Website: http://www.stichtingwakk.nl
Naam inzender: Jos Duindam
Categorie: Mooiste Ondernemersinitiatief Award

Beschrijving:

In alle Afrikaanse landen is heel veel grond gedegradeerd. Dit komt vooral door houtkap en het in brand steken van land meerdere keren per jaar. Op de lange duur geeft dit steeds schralere land geen hout meer om op te koken en geen geschikte grond meer om eten op te verbouwen.

Stichting WakK werkt in Kagera een uithoek van Tanzania. WakK stelt gratis jonge boompjes beschikbaar. Iedereen die bomen plant, mag deze zelf houden. De vraag naar boompjes is geëxplodeerd. Iedereen die plant, krijgt een contract. Wie een boom kapt, moet op eigen kosten 3 nieuwe bomen planten.

Dit jaar is een jubeljaar. WakK bestaat 10 jaar en op 20 maart is de première van onze promofilm (3 minuten genieten). We werken samen met lokale NGO’s en de kerken, die enorm belangrijk zijn. Via radio Fadeco en de preekstoel worden mensen geprikkeld om mee te doen.

Context en/of korte geschiedenis:

Vanaf 1979 komen ik en mijn vrouw Lineke in Kagera. Het is ons 2e vaderland (Fryslân boppe). Er is veel narigheid geweest, eerst de oorlog met Idi Amin van Oeganda. Daarna de toevloed van vluchtelingen uit Rwanda en Burundi. In Kagera zaten 400.000 vluchtelingen, die allemaal op hout koken. Niet te vergeten de enorme Aidsepidemie, die veel slachtoffers eiste in de kracht van hun leven. WakK steunt ieder jaar weeskinderen zodat ze naar school kunnen.

We zijn maar samen, maar we krijgen steun van velen. Een certificaat van 100 euro is te koop om met 1800 geplante bomen je eigen CO2 voetstap te verkleinen. Met Greenchoice hebben we een contract om tot 2018 in totaal 2 miljoen bomen te planten. We zijn bang dat met de huidige vraag, dit aantal ver zullen overschrijden. We nodigen u uit het promofilmpje te bekijken op www.stichtingwakk.nl (na 20 maart)

Organisatievorm:

Stichting WakK is een kleine stichting, die zich verbonden heeft aan:
– NGO Radio Fadeco. Zij verzorgt radioprogramma’s voor 9 miljoen luisteraars. De radio is enorm belangrijk. Er is geen stroomnet, maar iedereen heeft een radiootje. Ook is deze NGO zelf actief met het distribueren van boompjes.
– NGO GEPAT. Professor Aurelia Kamuzora ondersteunt met hart en ziel het doel van WakK een groen Kagera. Daarnaast kunnen scholieren een zonnelamp verdienen als ze 100 bomen aanplanten. Met zo een lamp kunnen ze ‘s avonds huiswerk maken.
– St. Therese sisters planten rondom hun kloosters veel bomen. Ook sporen zij weeskinderen op die met geld van WakK naar school kunnen. De zusters beheren veel scholen, waar meer respect voor natuur aan de orde komt. Scholieren worden uitgenodigd zelf bomen te planten op school.
– Bisdom Bukoba heeft onze projecten omarmd. Via de caritas worden arme mensen in staat gesteld om hun eigen bos te planten, wat een mooie inkomstenbron is.

Financiering:

WakK is een echte doe-club. De handen uit de mouwen. De financiering komt voor een groot deel van onze hoofdsponsor Greenchoice, een energiemaatschappij, die gasverkoop wil compenseren met aanplant en bescherming van bos. Dit is echter lang niet genoeg.

Daarom geeft WakK certificaten uit aan particulieren. Dit levert geld op. Soms krijgen we extra middelen van andere particuliere organisaties, zoals de ASN-foundation en Hellemans consult. We hopen op meer publiciteit via het promofilmpje wat ons veel geld heeft gekost.

Professionaliteit:

Het initiatief kost ons zelf veel energie en tijd. Ieder jaar gaan we een maand naar Kagera. Dit is enorm belangrijk om de initiatieven en partners te bekijken en samen feest te vieren.
Er zijn geen betaalde krachten in Nederland. We willen al het geld beschikbaar stellen voor de aanplant van bos. Dat is hard nodig en er is geen geld over. Lokale mensen worden wel betaald, degenen die in de boomkwekerijen werken krijgen een salaris.

Naast inzet steken de lokale NGO’s ook eigen geld in de projecten. WakK heeft maar zeer beperkte budgeten.
Door de jarenlange ervaring en omdat we met het Swahili goed uit de voeten kunnen, hebben we goede ingangen en worden we serieus genomen. Alles hangt of breekt bij betrouwbare bekwame partners ter plekke.

Aantrekkingskracht:

De aantrekkingskracht van dit project is plotseling enorm toegenomen. Dit komt mede door goed werk van onze lokale partners. Iedereen ziet dat een volwassen boom flink geld oplevert. Onze eerste aanplant van 10 jaar geleden levert nu al mooi wat op, omdat Kagera 2 groeiseizoenen kent. Mensen die geen geld hebben worden in staat gesteld om eigen inkomen te verwerven en om zelfvertrouwen op te bouwen.

Exploitatie:

Land is in voldoende hoeveelheden beschikbaar. Vooral landerijen waar al jaren geen gebruik meer van gemaakt wordt, omdat de grond uitgeput is, wordt nu weer met speciaal bos van naaldhout weer in productie gebracht. Hierdoor neemt het verbranden van land af, omdat de eigenaren van bos dit zullen voorkomen. Na verloop van tijd kan hier ook een mengbos komen, als de grond tot rust gekomen is. Lokale soorten als Mihumula, mithoma en mishambia krijgen weer een plekje, waardoor een waardevol bos ontstaat en de erosie geen kans meer krijgt. Door de opname van co2 in het bos en de uitstoot van o2 is klimaatverbetering op gang gebracht.

Iedere initiatiefnemer wordt eigen baas over zijn/ haar bos. Alle initiatieven worden geregistreerd en gecontroleerd. Daar zijn lokale mogelijkheden voor, meestal controlesystemen binnen de kerk. Een volwassen boom levert ongeveer 50 tot 75 euro op, wat overeen komt met een maandsalaris (100.000 shilling tot 150.000 shilling)

Regio:

Kagera ligt achter het Victoriameer in N.W. Tanzania, grenzend aan Rwanda en Oeganda. Kagera is ongeveer 3 keer zo groot als Nederland. Omdat het gebied zo groot is, hebben we op meerdere plaatsen boomkwekerijen. De plaatsen Bwanjai, Rwambaizi, Bukoba, Kajanga, Kashozi en binnenkort Muleba zijn centra voor boomkwekerijen.

Energiebron en techniek:

Het platteland van Kagera is aangewezen op handwerk. Er is geen stroom, alleen wat zonnestroom. Biomassa is belangrijk. Hout was zo schaars geworden, dat een ramp hen voor ogen stond. Via de radio komen steeds meer regio’s aankloppen om mee te doen.

We proberen geen belangrijke voedselgrond te gebruiken, maar juist die landerijen, waar de erosie vat op heeft (De rotsen groeien, denkt men). Het is niet eenvoudig, maar langzaam verandert er wat.

Kennisdelen:

Er worden onderling excursies gehouden. Er is goede voorlichting via Radio Fadeco.

Kennis is noodzakelijk om succes te krijgen. Omdat we al 10 jaar bezig zijn, hebben we geleerd, wat het beste is. In sommige gebieden moet Eucalyptus uitgesloten worden, omdat de watervoorziening in gevaar komt, maar in andere gebieden is het juist de enige boom die gedijt. Eucalyptus is fantastisch voor steigerhout en als brandhout. Ook daken maken met de rechte stammetjes gaat goed.

Tanzanianen kijken heel goed naar de buren. Als die iets nieuws doen volgen ze snel ook. Vaak leidt dit tot overproductie, maar met bos valt dit erg mee. Je kunt het gewoon laten staan, het bederft niet.

Overtuig de jury:

De degradatie van gronden in Afrika neemt schrikbarende vormen aan. De klimaatsverandering is daar al goed merkbaar. Gebieden waar het vroeger nooit waaide, hebben nu te maken met rukwinden. In de droge tijd is het merkbaar warmer. Wat is het dan lekker koel onder de grote mangoboom.

Met bosbouw is voor arme mensen inkomen te genereren uit bos en hebben ze eigen hout om op te koken. De enorme erosie door slagregens wordt een halt toegeroepen. Het eeuwigdurend platbranden van natuur wordt sterk verminderd, waardoor minder co2 in de lucht komt. Bos in Afrika is een halt tegen woestijnvorming en een paraplu voor de hitte en uitdroging.