Naam van het project: Duurzaam Rendement initiatief Oegstgeest

Initiatiefnemer: Anton de Vlinder

Categorie: Rabobank Mooiste Burgerinitiatief

1. Beschrijving

De aangegeven buurt CO2 neutraal maken, door middel van het opwekken van duurzame energie, zowel elektra als verwarming en koude, alsmede het duurzaam gebruik (onderhoud) van de gebouwen. Maar ook biovergisting en het gebruik van waterstof krijgen hierbij alle aandacht. Duurzame energieopwekking is een onderdeel van het duurzaamheidsbeleid.

Het moet anders met de manier waarop in Oegstgeest met energie wordt omgegaan. Tot die conclusie kwam Anton de Vilder begin 2011 als vertegenwoordiger van de Vereniging van Eigenaren van het grote appartementencomplex aan de Aert van Neslaan in Oegstgeest.

2. Context

Als gebouw met 385 wooneenheden zorgen wij voor de grootste CO2-uitstoot in Oegstgeest. Reden om contacten te gaan leggen en te kijken of dat beter en duurzamer kan. Begin 2011 ging ik op bezoek bij de gemeente om te overleggen of er wellicht duurzame initiatieven ontplooid konden worden. Ik ging niet voor subsidie, maar om samen te kijken naar mogelijkheden en eventuele energieopbrengsten. Ik wilde het energieprobleem van ‘mijn’ appartementencomplex breder trekken. Binnen de ruit van Hofdijk, Kennedylaan, Irislaan en Hazenboslaan zijn er meerdere grote energiegebruikers. Waarom niet samen onderstrepen dat je naar duurzaamheid toe moet?”

In mei 2011 kreeg De Vilder een telefoontje. Of hij niet mee wilde doen aan een pilot ‘duurzaamheid’ van de Omgevings Dienst West Holland. Samen met partner woningstichting Buitenlust, die inmiddels aangehaakt had, werd besloten te participeren. Alle hoogbouw in het gebied, als ‘Irislaan, Lange Voort, Ommevoort en de flats aan de Frans Halslaan sloot zich aan bij het initiatief, inclusief de winkels waaronder grootbverbruikers als supermarkten..

De pilot naar ‘duurzaam rendement’ duurde vier maanden. In het hele gebied werd bekeken ‘wat wordt hier verbruikt’. “En dat in de breedst mogelijke zin. Gas, licht, water; maar ook werd gekeken naar bijvoorbeeld het grasmaaien en het gft-afval.”

3. Organisatiestructuur

Samenwerking tussen eigenaren van de gebouwen, Gemeente (inclusief openbare ruimte) VvE”s – inclusief winkels, woningstichting en de omgevingsdienst West Holland.

4. Financiering

Het geheel wordt gefinancierd uit de besparingen die de komende jaren gerealiseerd gaan worden.

Berekend werd dat de totale verbruikskosten in het gebied ongeveer € 3,2 miljoen zijn en dat er 15.000 ton CO2 wordt uitgestoten per jaar. “Deze getallen zijn het gevolg van investeringsbeslissingen die afgelopen ruim 20 jaar (niet) zijn genomen. Van belang is dat we gaan kijken naar hoe we beslissingen kunnen nemen die de komende 20 jaar een beter rendement geven. Het energieverbruik moet minimaal gehalveerd kunnen worden.”

Er werd nagedacht over hoe dit bereikt zou kunnen worden. We moeten duurzaam onderhouden en isoleren. De manier van onderhoud moet anders worden, dan blijven gebouwen kwalitatief hoog. Denk bijvoorbeeld aan groene daken en zonnecellen. Van belang is dat alle gebouwen een conditie-nul-meting ondergaan. Aan de hand hiervan kun je een meerjarig onderhoudsplan vaststellen voor duurzaam onderhoud en sparen voor duurzaamheid. Dat is veel beter en uiteindelijk goedkoper dan steeds ad hoc dingen vervangen en reparaties uitvoeren.”

Efficiënt is het om binnen het onderzochte gebied het onderhoud en de behoeften op elkaar af te stemmen. In het eerste kwartaal van dit jaar hebben alle participanten een conditienulmeting (NEN 2767 A en B) van hun gebouw laten doen. Van hieruit kunnen we samen duurzame acties ondernemen. Alle groot eigenaren van de gebouwen binnen en grenzend aan het gebied van Hofdijk, Kennedylaan, Irislaan en Hazenboslaan hebben zich aangemeld om mee te doen. Ook bijvoorbeeld de kleinere verenigingen van eigenaren (VVE’s) zijn van harte welkom om mee te doen. Samen kunnen we het energieverbruik terugdringen, samen werken aan een duurzame toekomst en samen de kosten naar beneden brengen. Over enkele jaren kunnen we onze eigen energie (warmte-koude-biogas-elektra) opwekken. Voorzien is dat in 2016 ca. 20 tot 25 miljoen euro geïnvesteerd zal gaan worden.

5. Professionaliteit

Het samenwerkingsverband werkt samen met professionele partijen op alle deelgebieden. Dat betreft niet alleen de uitvoering, maar ook de ontwikkelingen op technisch gebied. Wij realiseren ons dat nu, gezien de stand van de techniek, nog niet alles mogelijk is, maar over een paar jaar wel. De techniek ontwikkeld zich razendsnel op dit gebied. Hiertoe wordt samengewerkt met o.a. de Omgevingsdienst West Holland, TU Delft en de Brink Groep. Dit technische netwerk breidt zich heel erg snel uit.

6. Aantrekkingskracht

Interviews in Oegstgeester Courant, Leids Dagblad, intensief meewerken aan het overall duurzaamheidsbeleid van de gemeente en op deelterreinen zoals bv lokale energie opwekking, inspreken bij raadsvergaderingen, etc. en o.a. het meedoen aan dit initiatief. Hierdoor breidt het aantal gebouweigenaren zich gestaag uit.Nu ca. 60% van het hele gebied.

7. Exploitatie

De exploitatie kan in eigen beheer uitgevoerd gaan worden, maar verkenningen zijn gestart om dit door professionele partijen te gaan laten verzorgen. Dat zal dan betekenen dat zo”n partij, naast de exploitatie, ook de hele financiering op zich dient te nemen. Betaling gebeurt dan middels de afrekeningen voor de (verplichte) afname. De investering van ca. 20 tot 25 miljoen euro zal in een tijdsbestek van 8 jaren terugverdiend moeten worden.

8. Regio

Binnen en grenzend aan het gebied van Kennedy laan, Irislaan, Ommevoort, Lange Voort, Hofdijk, en Hazenboslaan in Oegstgeest.

9. Energiebron en techniek

Verschillende technieken zullen gecombineerd dienen te worden om de doelstellingen te kunnen halen. Op dit moment staan zonneceltechniek, windtechniek, biovergisting (biobrandstoffen), warmtekrachtkoppeling in de volle aandacht. Volgens de planning zullen in 2015 definitieve keuze”s gemaakt moeten worden om in 2016 operationeel te kunnen worden. Dan zal ook de schaalgrootte bepaald moeten worden. Bijvoorbeeld hoeveel gebouwen op 1 installatie aan te sluiten. De stand van de techniek zal dan hier het juiste antwoord op geven.

10. Kennis delen

Periodiek, minimaal 1 x per kwartaal, wordt kennis gedeeld en de voortgang van de planning besproken en bijgesteld in de deelnemersvergadering. Hiervoor worden ook externe kennisdragers uitgenodigd.

Vorig jaar heeft de initiatiefnemer op uitnodiging van de stad Umea (Zweden) een presentatie mogen verzorgen van dit initiatief. Hieruit is een kennis uitwisseling ontstaan waardoor we ook toegang hebben gekregen tot specifieke Zweedse kennis op deze gebieden, zoals bv hergebruik warmte. (Universiteit van Upsala)

11. Overtuig de jury

Dit is een integraal project wat verder gaat dan alleen maar energie opwekken. Het gaat hier ook over energiebeheersing. Er wordt sterk geanticipeerd op nieuwe technieken. Hiertoe horen ook technieken die nu nog in de kinderschoenen staan. We zijn ervan overtuigd dat de huidige wijze van energie opwekken en organisatie zichzelf heeft overleefd. Energie opwekking zal in toenemende mate een buurt activiteit gaan worden. Dit in combinatie met warmteopwekking, hergebruik spoelwater (hemelwater)en biovergisting, gaat een surplus aan inverdiencapaciteit geven en een extra dimensie aan het begrip duurzame samenleving.

Dat de wetgever dit nog allemaal in de weg staat, laat het initiatief onverlet. Wij zijn ervan overtuigd, dat indien we de Nederlandse doelstellingen willen halen, de wetten die echte duurzaamheid nu nog in de weg staan aangepast zullen gaan worden. Met andere woorden: de Nederlandse overheid zal minder hypocriet moeten worden op dit gebied. Met centralisatie worden de doelen niet bereikt, met decentrale organisatie liggen de doelen binnen handbereik. Met een gefaseerde uitvoering kan ingespeeld worden op wettelijke aanpassingen en technische mogelijkheden.

Tot nu toe gaan de grote stromen subsidiegeld voor duurzaamheid naar nieuwbouw projecten. Geen goede zaak omdat hier weinig tot niets te verdienen valt. In de bestaande bouw, grootste deel van Nederland, zijn de grootste resultaten (winsten) te behalen zeker als dat gebeurt in combinatie projecten.

12. Beeldmateriaal

Presentatie Oegstgeest 22 mei 2012