Naam van het project: Wetering Duurzaam

Initiatiefnemer: Maartje Romme

Categorie: Mooiste Idee Award

1. Beschrijving

WeteringDuurzaam is het project van de buurtvereniging Wetering Verbetering ter verduurzaming van de Weteringbuurt. “Een energieneutrale buurt, met goed geïsoleerde huizen en eigen, lokaal opgewekte, betaalbare energie”. Dat is het streven van deze samenwerking van de inmiddels gevormde Stichting Wetering Duurzaam en de gemeente Amsterdam (stadsdeel Centrum). Het initiatief ontmoet overal grote sympathie door de “bottom-up” organisatie (de bewoners hebben zelf de regie) en het aansprekende streven (energieneutraliteit in een monumentale binnenstad).

2. Context

WeteringDuurzaam is geïnitieerd vanuit Weteringbuurtbewoonster Maartje Romme, eind 2010 heeft zij buurtgenoten benaderd om samen na te denken over duurzaamheid voor de Weteringbuurt. Er bleken meer mensen met dat soort ideeën te spelen en zo is WeteringDuurzaam ontstaan als duurzaamheidsinitiatief onder de buurtvereniging Wetering Verbetering. In samenwerking met de gemeente Amsterdam (stadsdeel Centrum) heeft WeteringDuurzaam meegedongen naar een subsidie (€250.000) onder het project Lokaal Alle Lichten op Groen van Platform 31(voorheen : SEV, Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting). Focus hierbij ligt op het stimuleren van aanbod van en vraag naar energieneutraal renoveren Omdat de Weteringbuurt heel divers is qua type woningen (monumenten, coöperatiewoningen, huur, gestapelde bouw – koop en huur) is het een ideaal experiment. De subsidie is toegekend.

3. Organisatiestructuur

De organisatie bestaat uit een kernteam van drie bevlogen professionals (Anton Brunt, Layana Mokoginta en Juke Westendorp) aangevuld met een bestuur van twee evenzeer bevlogen buurtbewoners: Monica Blok en Maartje Romme. Het bestuur is onbezoldigd. Het project kent drie specifieke aandachtsgebieden: participatie (binnen en buiten de buurt), technische oplossingen, en financiële en organisatorische vormgeving. Het enthousiasmeren van alle betrokkenen voor de uitvoering van individuele en collectieve maatregelen in een betaalbare en goed georganiseerde vorm, daar gaat alle tijd en creativiteit van de coalitie van uitvoerders (gemeente, kernteam, bestuur en een bij het project betrokken groep van architecten, aannemers, financieel experts, makelaars) inzitten.

4. Financiering

De financieringsbehoefte voor het realiseren van een energie neutrale woning is per bewoner en per woning verschillend en afhankelijk van de individuele wensen. Iedereen kan meedoen want het is de bedoeling om binnen het project, in samenwerking met financiële partijen, mogelijkheden te ontwikkelen voor financiering van elk type verbouwing. Financieringsoplossingen (subsidies en leningen) worden in kaart gebracht, bedacht en uitgewerkt. Financieringen kunnen in principe terugbetaald met de besparingen op energie verbruik.

5. Professionaliteit

De bestuursleden steken veel tijd in het project, van fulltime tot een paar dagen per week. Daarnaast zijn er rondom de 3 hoofdthema’s van het project werkgroepen geformeerd door bewoners van de Weteringbuurt. Met behulp van drie professionals worden de verschillende thema’s uitgewerkt en uitgevoerd.

6. Aantrekkingskracht

Er zijn al 30 buurtbewoners die een intentieverklaring hebben ondertekend om energieneutraliteit na te streven en hun woning duurzaam te verbouwen. Daarnaast zijn er van 20 verschillende woningen technische rapporten gemaakt op basis waarvan verschillende scenario’s voor energie neutraliteit worden uitgewerkt.

7. Exploitatie

Naast de verbouwing van de individuele woningen onderzoekt WeteringDuurzaam ook de mogelijkheid voor gezamenlijke oplossingen zoals een warmte/koude-installatie, gezamenlijk duurzame energie-opwekken en/of inkopen.

8. Regio

WeteringDuurzaam richt zich op de Weteringbuurt in het centrum van Amsterdam. (Zie plaatje onder beeldmateriaal)

9. Energiebron en techniek

Er wordt gekeken naar verschillende technieken om de huizen energie neutraal te maken. Energie neutraal wil zeggen dat je gedurende het jaar evenveel energie duurzaam opwekt als dat je verbruikt. Dit kan met pand gebonden zaken (woningisolatie, zonnecollectoren en zonnepanelen), maar kan ook gecombineerd worden met collectieve installaties, zoals bijvoorbeeld een warmtenetwerk en een collectieve warmte-koudeopslag.

10. Kennis delen

Doel van WeteringDuurzaam is een ‘road map’ voor energieneutraliteit voor verschillende type woningen. De coalitie van uitvoerders werkt met elkaar samen om kennis en ervaring te combineren en te vergroten. En ook de bewoners delen hun kennis en ervaringen met elkaar en met ‘de rest van de wereld’. Via de website kunnen mensen de ontwikkelingen en vorderingen volgen.

11. Overtuig de jury

WeteringDuurzaam is een experiment. Dat vraagt om nieuwsgierigheid en levert vragen op zoals hoe maak je monumentale woningen energieneutraal zonder hun historische karakter aan te tasten? Wat kun je met overtollige warmte van de metro? Voor iedere woning zullen de kosten verschillen afhankelijk van de situatie en de wensen van de deelnemers. Bewoners kunnen ook mee doen als ze alleen willen isoleren of kleine ingrepen aan hun pand willen doen. Het is ook mogelijk om de verduurzaming van panden te combineren met aanpassingen die bewoners al langer wilden ondernemen.

Het wordt leuk, want de bewoners kiezen de oplossingen zelf. Oplossingen die later door heel Nederland gebruikt kunnen gaan worden. Wat heel belangrijk is in zo’n buurtgerichte aanpak, is dat de buren ook daadwerkelijk mee gaan doen. Meedoen staat voorop. En dat kan met een veelheid van initiatieven. Mede door de activiteiten van WeteringDuurzaam is ook de buurtvereniging WeteringVerbetering nieuw leven ingeblazen en ontstaan er nieuwe buurtinitiatieven – van groen tot zorg, verkeer en mobiliteit. Alle aspecten van het leven komen aan de orde. Wetering Groen is met enthousiaste bewoners al druk bezig het groen in de buurt verder te ontwikkelen. Moestuinen en siertuinen achter de huizen én in de openbare ruimte… ook bij dit initiatief is alles mogelijk.

12. Beeldmateriaal